| نام چینی | 西安 |
| مساحت شهری | 1,088 km2 (420 sq mi) |
| مساحت کلان‌شهر | 3,866.25 km2 (1,492.77 sq mi) |
| جمعیت | 12,000,600 (2017) |
| مختصات جغرافیایی | ۳۴°۱۶′ شمالی ۱۰۸°۵۴′ شرقی |
| میانگین دمای زمستان | -6درجه سانتیگراد |
| میانگین دمای تابستان | 27 درجه سانتیگراد |
| میانگین ارتفاع | 405 متر |
| پیش‌شماره تلفن شهری | 29 |
| کد پستی | 710000–710090 |
| منطقه زمانی | UTC+8 (CST) |
| وب‌سایت | www.xa.gov.cn |
شهر ۳۰۰۰ ساله شیان مرکز استان شانکسی کشور چین است که نزدیک به ۱۰۰۰ سال پایتخت امپراتوری چین بود. گذر زمان چندان نتوانسته چهره این شهر باستانی را تغییر دهد، هرچند که آثار مدرن شدن بر چهره شهر دیده می‌شود اما هنوز برج و باروهای قدیمی شهر شیان یادآور شکوه تاریخی چند هزارساله هستند. شیان شرقی‌ترین شهر بزرگ در مسیر جاده ابریشم و خواهرخوانده شهر زیبای اصفهان است.
شهر شیان Xi’an، نماینده فرهنگ کهن به یادگار مانده از ۱۳ سلسله پادشاهی مختلف کشور چین است که نماد آن اپرای Qin و عجایب ۸ گانه Shaanxi هستند. آشنایی با فرهنگ شهر شیان، فرصتی برای کشف تاریخ کهن این مرز و بوم است.
نقطه آغاز جاده ابریشم، شهر شیان است. همین جاده به مرور باعث رشد و شکوفایی کشور چین و به خصوص شهر شیان شد و آنچه که امروز از شهر شیان می‌بینیم، مدیون ساخت همین جاده است.
در سال دوم پیش از میلاد مسیح و در زمان امپراطور Liuche پادشاه سلسله Han غربی، به منظور گسترش قلمروی پادشاهی و همچنین گسترش روابط دوستانه با کشورهای اطراف، جاده باشکوهی در میان کشورهای قاره اروپا، آسیا و آفریقا ساخته شد. در دوران سلسله Han غربی، یک دیپلمات به نام Zhang Qian با باری از ابریشم از شیان به سمت غرب حرکت کرد. این نخستین بار بود که ایده‌های اقتصادی و فرهنگی کشور چین راهی غرب شد و پس از آن، این جاده با شکوه، به نام جاده ابریشم به شهرت جهانی رسید.
واژه «شیان» (Xi’an) اقتباسی رومی از نام چینی اش است به معنای «صلح غربی» (Western Peace). از اسم شیان در سال ۱۳۶۹ در دوران امپراطوری مینگ استفاده می شد. در متون یسوعیون نام این شهر «Si-ngan-fou» یا «Si-ngan» (سینگان) ثبت شده است چرا که محل یک حوزه اداری بود. سپس بعدها وید و گایلز این اسم را به ریشه رومی «His-an» درآوردند و اداره پست سلسله کینگ آن را «Sianfu» یا «Sian» می نوشت. این اسامی تا پیش از تشکیل سیستم نوشتاری پینیین (Pinyin) چین استفاده می شدند.
شیان امروزی در جایی قرار گرفته که در دوران گذشته شهرهای مهم چین بودند. اینجا مرکز Western Zhou بود. در زمان گذشته دو شهر دوقلو فنگ و هائو در اینجا قرار داشتند که باهم فنگهائو نامیده می شدند و در آنسوی کرانه های رود فنگ واقع شده بودند. اسم شهر شیان در طول تاریخ چین بارها دستخوش تغییرات زیادی شد و در سال ۶۱۸ در دوران حکومت تانگ نیز نامش دوباره به چانگ آن (Chang’an) تغییر کرد. در قرون ۱۳ و ۱۴ در دوران پادشاهی یوان مغول اسم شهر نیز بارها تغییر کرد: فنگ یوان، آنکسی (به معنای غرب آرام)، و جینگ ژائو.
شهر شیان چین آب‌وهوای معتدلی دارد و بر اساس طبقه‌بندی آب‌وهوایی جزو آب‌وهوای گرم و خشک و نیمه گرمسیر مرطوب قرار می‌گیرد. درواقع شیان به شهر آب‌وهوای چهارفصل معروف بوده و تحت تاثیر بادهای موسمی قاره‌ای در طول سال مرطوب است. دمای هوا در تابستان (در فاصله ژوئن تا اوت) گرم و تا ۳۴ درجه سانتیگراد می‌رسد و دمای هوا در فصل زمستان بین دسامبر تا فوریه تا منفی ۶ درجه هم می‌آید. برخلاف تابستان شرجی، زمستان‌های شیان سرد و خشک هستند. آب‌وهوای بهاری شیان گاه طوفانی و پر از گردوغبار شده و گاه آرام و مطلوب است. به‌طورکلی این شهر به‌غیراز زمستان‌ها آب‌وهوای مطلوبی در سایر فصول دارد. بهترین زمان برای سفر به این منطقه بین ماه‌های مارس تا می در فصل بهار و سپتامبر تا اکتبر در فصل پاییز است.
جمعیت شیان با افزایش ۶۷۵ هزارنفری از سال ۲۰۰۰ سیر صعودی را دنبال کرده و از ۷٫۴۱ میلیون نفر به ۸٫۷ میلیون نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده است. از این تعداد ۵۱٫۶۶ درصد را مردان و ۴۸٫۴ درصد جمعیت آن را زنان تشکیل می‌دهند. شیان تا سال ۲۰۱۸ با داشتن جمعیتی نزدیک به ۱۲٫۹ میلیون نفر پرجمعیت‌ترین شهر شمال غربی چین و یکی از سه شهر پرجمعیت در محدوده غرب چین بوده که ۹ منطقه و ۴ بخش دارد. واحد اطلاعات اقتصادی چین در سال ۲۰۱۲ شهر شیان را به‌عنوان یکی از سیزده کلان‌شهر مهم این کشور اعلام نمود. پرجمعیت‌ترین منطقه این شهر منطقه یانتا است که نزدیک به ۱٫۰۸ میلیون نفر جمعیت دارد. ۹۹ درصد جمعیت شهر چینی هستند و حدود ۸۱۵۰۰ نفر را اقلیت‌های قومی و مذهبی تشکیل می‌دهند. در خلال جنگ جهانی دوم شهر شیان به دلیل دوری از میدان جنگ جزو مناطق امنی بوده که پناه‌جویان زیادی از مناطق مختلف چین به آن مهاجرت کردند.
روند توسعه اقتصادی در این شهر رو به رشد است و بیشتر روی صنعت توسعه نرم‌افزار متمرکزشده است و از شهرهای پیشرو در زمینه توسعه نرم‌افزار در چین به شمار می‌آید. بیش از ۱۰۰۰ شرکت نرم‌افزار و فناوری و ۱۰۶۰۰۰ نفر در همین زمینه تا سال ۲۰۱۲ با پارک نرم‌افزار شیان همکاری می‌کردند. مهم‌ترین مراکز صنعتی شیان عبارت‌اند از:
از میان ۱۵۶ پروژه ساختمانی برنامه پنج‌ساله اول چین هفده پروژه در شیان کلید خورد. طی چند سال اخیر این شهر توانسته بیش از ۵ میلیارد یوان در ساخت‌وساز و بازسازی امکانات شهر سرمایه‌گذاری کند و در کنار حفظ بافت باستانی این شهر چند هزارساله نمای مدرنی به شهر بدهد. فرودگاه بین‌المللی شیانیانگ این شهر یکی از چهار فرودگاه بزرگ چین محسوب می‌شود.
شهر شیان امروزی از تمدن گوانگ ژونگ رن ریشه گرفته است و در زمره یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های دنیا قرار دارد. به همان سیاق پکن و شانگهای، شهر شیان نیز شهرک منسوجات (Textile Town) دارد. البته در حال حاضر دیگر اثری از صنعت نساجی در این شهر نبوده و بجای آن ۴ کارخانه هنری و کارگاه در آن تاسیس گردید. حدود ۴۰۰۰ بقایای آثار تاریخی و مقبره در ۱۲۰۰۰۰ بقایای فرهنگی از دوران باستان در این شهر ار کشور چین کشف شده‌اند. موزه ارتش تراکوتای کین به‌نوعی پتانسیل آن را داشته تا جزو هشتمین عجایب دنیا قرار بگیرد. هنوز هم آثار دیوار شهر مینگ شیان حفظ شده است و در شهر می‌توان بقایای فنگ و هائو از سلسله ژو، قصر فنگ سلسله کین، سلسله هان و سلسله تانگ میراث تاریخی و فرهنگی این شهر باستانی هستند. شیان به دلیل نقطه شروع جاده ابریشم قدیمی‌ترین شهر چین است که با دنیای خارجی ارتباط داشته است و اولین مسیر تجارت بین‌المللی چین به شمار می‌آید.
همانند بیشتر شهرهای چین، طرفداران مکتب تائویسم و دین سنتی چینی در پکن نیز بیشتر از سایر مذاهب هستند. معابد بزرگ و کوچک زیادی در شیان برای پیروان این مذاهب ساخته شده اند از جمله معبد خدای شهر و معبد کنفوسیوس.
پرستش بودا حضور پررنگی در معابد و مدارس تبتی چینی شیان دارد.
آلوپن موعظه گر سریانی نخستین مبلغ مسیحیت بود که در سال ۶۳۵ از طریق جاده ابریشم به شیان رسید. ستون سنگی به نام ستون شیان که امروزه در موزه Beilin شیان نگهداری می شود بخشی از تاریخ این شهر است که در سال ۷۸۱ در دوران پادشاهی سلسله تانگ برافراشته شد که نشان دهنده حضور پیروان مسیحیت و آلوپن در این شهر است. این ستون آهکی ۲۷۹ سانتی متری دست نوشته هایی به زبان سریانی و چینی دارد و گواه وجود مسیحیان در شهرهای مختلف شمالی چین است. هیئت های تبلیغی Baptist (تعمیددهنده ها) نیز از انگلستان به شیان فرستاده شده بودند.
شیان نخستین شهر چینی است که مسلمانان به آن وارد شدند. در سال ۶۵۱ در دوران سلسله تانگ، به دستور امپراطور گازونگ اجازه پرستش اسلام به صورت رسمی صادر شد. اسلام در شیان طرفداران زیادی دارد و اکثریت پیروانش از قبیله Hui هستند که حدود ۵۰۰۰۰ نفری می شوند. این شهر هفت مسجد دارد که مشهورترین شان مسجد بزرگ شیان است.
شهر شیان نقش مهمی در شبکه حمل‌ونقل شهری در غرب چین ایفا می‌کند. ارتباطات درون‌شهری در شیان از طریق قطار، هواپیما و اتوبوس به‌صورت منظم انجام می‌شوند. البته ظاهرا وضعیت مترو این شهر هنوز به سامان نرسیده و تا به امروز صرفا خطوط ۱، ۲ و ۳ مترو عملیاتی شده‌اند. به همین خاطر به گردشگران توصیه می‌شود که برای رفت‌وآمدهای شهری از اتوبوس و تاکسی استفاده کنند.
بازار صنایع‌دستی همیشه یکی از عناصر اصلی جذب توریست‌ها به شمار می‌آیند. این شهر نیز به صنایع‌دستی و عتیقه‌جات خاص خود مشهور است. گردشگران و توریست‌ها برای خرید سوغاتی‌های شیان که سفال‌های لعابی و چندرنگ تانگ، مجسمه‌های کوچک سربازان تراکوتا و صنایع‌دستی محلی و عروسک‌های سایه بازی می‌توانند سری به فروشگاه‌های عتیقه‌فروشی خیابان قدیمی Shuyuanmen بزنند. شهر شیان در کنار این فروشگاه‌های سنتی که بسیار محبوب توریست‌ها هستند، از مراکز خرید بزرگ، فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌های فراوان نیز بهره می‌برد که معروف‌ترین و بزرگ‌ترین فروشگاه این شهر دو فروشگاه Kai Yuan و Century Ginwa هستند.
شهر شیان با گنجینه عظیمی از تاریخ به‌نوعی آرمان و کعبه آرزوی بسیاری از مسافران و گردشگران علاقه‌مند به باستان‌شناسی و تاریخ چین بشمار می‌آید. موزه تاریخ استان شانکسی با ۱۱۳۰۰۰ قطعه ارزشمند به‌خوبی اهمیت این شهر در توسعه فرهنگی چین را به رخ گردشگران می‌کشد. یکی دیگر از جاذبه‌های هیجان‌انگیز شهر شیان برای توریست‌ها روستای بانپو است که قدمتی ۵۰۰۰ ساله پیش از میلاد دارد. این روستا نمونه بسیار عالی از کشاورزی در عصر حجر است. ۳۰۰۰ کتیبه باستانی تاریخی در این شهر وجود دارد.
مقبره امپراتور ارتش سرخ چین شین هوانگ، در کنار مقبره پادشاهان سلسله ژو و نزدیک به ۸۰۰ مقبره از سلسله هان در شهر شیان واقع شده است. برخی دیگر از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیان که نباید از دست دهید:
جذاب‌ترین جاذبه توریستی در این شهر که به‌هیچ‌وجه نباید دیدن آن را از دست داد موزه مشهور ارتش سفالین شیان است. این موزه که در سال ۱۹۷۴ کشف شد کلکسیونی از ۸ هزار جنگجوی چینی را در خود دارد. اخیرا معبد امپراتور ژینگدی در این شهر افتتاح گردید و تعدادی از مجسمه‌های ارتش سفالین شیان را در این معبد نیز به نمایش گذاشته‌اند.
موزه ارتش سفالین شیان یا جنگجوهای سفالین که سال‌ها پیش به‌صورت اتفاقی حین حفر چاه کشف شد. ارتش سربازهای سفالین که در مقبره امپراتور چین شی هوان نخستن امپراتور چین ۲۰۰ سال قبل از میلاد کشف شدند، شامل ۸۰۰۰ سرباز، ۱۳۰ ارابه جنگی، و ۵۲۰ اسب شده که احتمالا باهدف محافظت از امپراتور در دنیای پس از مرگ ساخته و در مقبره او دفن شدند. تا به امروز نزدیک ۲۰۰۰ سرباز کشف شده‌اند و هنوز هم مراحل کشف ادامه دارد. این سربازهای سفالی ازنظر جثه از خود چینی‌ها بزرگ‌تر هستند و چهره و آرایش موی متفاوتی دارند. در مسیر رسیدن به موزه ارتش سفالین، چشمه‌های آب گرم هواکینگ نیز از دیگر جاذبه‌های توریسیتی شیان است که در زمان باستان محل حمام پادشاهان و امپراتوران بزرگ چین بود.
شهر شیان در ماه سپتامبر به مدت یک هفته میزبان جشنواره فرهنگ و هنر باستان است. فستیوالی پر از شور و هیجان که در تمام نقاط شهر موسیقی و آهنگ پخش می‌شود و مردم با شادی و خوشحالی به جشن و پای‌کوبی می‌پردازند. دیگر رویداد مهم این شهر جشنواره خطاطی این شهر است که معمولا تاریخ ثابتی ندارد. مراسم فستیوال مانندی نیز برای بزرگداشت رسم‌الخط چینی در این شهر برگزار می‌شود.
Qinqiang یا Luan tan یکی از قدیمی‌ترین اپراهای محلی کشور چین است که از شمال غربی استان شانکسی سرچشمه می‌گیرد. اپرای Qinqiang شامل نغمه‌ها و رقص‌های محلی و باستانی مناطق Shaanxi, Gansu و Ningxi است که عموما در شمال غرب کشور چین رواج دارد. بیش از ۱۰ شخصیت مختلف در این اپرا ایفای نقش می‌کنند که شامل ۴ نوع Sheng (مرد)، ۶ نوع Dan (زن)، ۲ نوع Jing (مردانی با صورت‌های نقاشی شده) و یک Chou (دلقک) می‌باشند. اپرای Qinqiang دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که این خاص بودن را با تنوع در شیوه آواز خواندن و همچنین نقاشی صورت و لباس ها به دست آورده است.
تن صدای بازیگران اپرای Qinqiang، محکم و پر قدرت است و در کل این نمایش بیان کننده جنبه‌های فرهنگی استان شیان می‌باشد. اگر به این شهر سفر کردید، به هیچ وجه تماشای این نمایش از دست ندهید. بیش از ۷۰۰ سالن تئاتر در شهر وجود دارند که از میان نمایشنامه‌های در حال اجرا، اپرای Qinqiang همیشه مقام اول را دارد. در سالن‌های تئاتر Wuyi و Yisu شهرستان شیان، تقریبا هر هفته این نمایش به اجرا در می‌آید.
عجایب هشت‌گانه شانکسی Shaanxi در ضرب المثل‌های بومی این منطقه، بازتابی زنده از لباس‌های محلی مردم این منطقه است. این عجایب به شرح زیر هستند:
تمامی موارد ذکر شده خاص این منطقه بوده و نمادی از فرهنگ مردم Shaanxi است.
