فانوس چینی

قدمت فانوس چینی chinese lantern به سلسله هان شرقی (Eastern Han Dynasty) برمی‌گردد. چینیان از این فانوس‌های زیبا به عنوان لامپ و چراغ استفاده می‌کردند. در ساخت این نوع فانوس ها از هنرهای باستانی چین استفاده می‌شده است؛ که این هنرهای دستی شامل نقاشی چینی، کاغذ و تا (origami) و دوخت و دوز می‌شوند. تنوع مواد و مصالح مصرفی در ساخت فانوس با توجه به تاریخ پیدایش این نوع چراغ ها شگفت‌آور است. چینیان در گذشته از مصالحی مانند بامبو، چوب، نی گندم و فلز در ساخت آن‌ها استفاده می‌کردند. البته کاغذ و ابریشم مواد اصلی در ساخت فانوس محسوب می‌شد. با نیل گشت همراه باشید! در ادامه داستان‌های شنیدنی بیشتری از فانوس‌های چینی برایتان خواهیم گفت.

تاریخچه فانوس چینی

راهبان از فانوس چینی در مراسم مختلف استفاده می‌کردند. در اصل این فانوس‌ها کاربردی مذهبی داشتند. راهبان در روز دوازدهم اولین ماه قمری در مراسم پرستش بودا از فانوس‌های کاغذی استفاده می‌کردند. در سلسله هان شرقی امپراطور لیو ژیانگ (Liu Zhuang) که خود بودایی بود، دستور داد تا تمام ساکنین قصر و شهروندان در پرستش بودا مانند راهبان، فانوس کاغذی روشن کنند. سال‌ها بعد این سنت به یک جشن و فستیوال ملی در چین تبدیل شد. در سلسله تانگ (Tang Dynasty) مردم فانوس‌های کاغذی را می‌ساختند تا آرامششان در زندگی همچنین قدرت، موفقیت و دانش کشورشان را جشن بگیرند. این‌گونه بود که فانوس چینی (chinese lanterns) معروف و محبوب شد.

این فانوس‌ها تا قبل از اختراع برق به عنوان روشنایی هم استفاده می‌شدند. فانوس چینی امروزه تنها کاربرد تزئینی دارند و مردم در جشن‌های باستانی از آن‌ها استفاده می‌کنند.

معرفی انواع فانوس چینی

چینیان باستان از سه نوع فانوس استفاده می‌کردند. این فانوس‌ها در کاربری و نحوه ساخت با یکدیگر تفاوت داشتند. زیباترین و گران‌ترین فانوس‌ها برای قصرهای سلطنتی ساخته می‌شد. دوست دارید با این سه فانوس آشنا شوید؟

۱-فانوس سلطنتی

در چین باستان برای روشنایی قصرها از فانوس سلطنتی (Palace Lantern) استفاده می‌کردند. فانوس سلطنتی به ظرافت در طراحی و ساخت معروف است. در ساخت این نوع فانوس از چوب مرغوب برای فریم استفاده می‌کردند. شکل فانوس‌ها متفاوت بود. معمولا برای ساخت فانوس‌های سلطنتی در چین از ۸ ضلعی، ۶ ضلعی و دایره استفاده می‌کردند. هنرمندان روی فانوس‌های سلطنتی را با نقاشی هایی زیبا و شایسته خاندان امپراطوری تزئین می‌کردند. این طرح‌ها عمدتا اژدها و ققنوس بودند. نقاشی روی فانوس‌ها آنقدر زیبا وچشم نواز بود که گاهی به عنوان بخشی از دکوراسیون و تزئینات قصر به کار می‌رفتند و هرگز روشن نمی‌شدند.

۲-فانوس توری

از یک پارچه توری برای پوشاندن روی فانوس توری (Gauze  Lantern) استفاده می‌کردند. فریم‌های این فانوس را از بامبو می‌ساختند و درونش شمع روشن می‌کردند. این نوع فانوس هنوز هم در چین ساخته می‌شود. البته به جای بامبو از مفتول در ساخت فریم‌ها استفاده می‌کنند و درونش لامپ قرار می دهند. فانوس قرمزی که در جهان شناخته شده است، جزئی از این گروه فانوس‌ها است. در فرهنگ چینی فانوس قرمز نماد یک زندگی شاد و کسب و کاری پر رونق است. به همین دلیل فانوس‌های قرمز را در فستیوال فانوس‌ها، سال نو چینی و روز ملی چین در پارک ها و سرتاسر خیابان اصلی آویزان می‌کنند. در سفر به چین حتما این فانوس‌ها را خواهید دید.

۳-فانوس سایه و تصویر

فانوس‌ سایه و تصویر (Shadow-picture Lantern) از ۱۰۰۰ سال پیش برای سرگرمی در چین ساخته می‌شود. از نظر ظاهری این فانوس‌ها بسیار شبیه به فانوس‌های سلطنتی هستند. با این تفاوت که دو لایه پوششی در ساخت آن‌ها به کار می رود. تکه‌های کاغذ بر روی لایه داخلی فانوس چسبانده یا رویش نقاشی کشیده می‌شود. زمانی که روشن می‌شود با چرخش لایه داخلی تصاویر به صورت متحرک روی لایه خارجی دیده می‌شوند. مردم تکه کاغذهای متفاوتی را درون این فانوس‌ها می چسبانند. معمولا در خانواده‌های صاحب منصب، تصویری شماتیک از اجداد صاحب نام چسبانده می‌شود. مردم عادی بیشتر از طرح واژه‌های مقدس استفاده می‌کنند.

فانوس‌ چینی در قرن ۲۱

فانوس‌ها در سرتاسر چین وجود دارند و هرساله صدها هزار فانوس برای برگزاری مراسم و جشن‌های ملی این کشور ساخته می‌شود. امروزه فناوری ساخت فانوس‌ها پیشرفته‌تر شده است. فانوس‌های امروزی موزیکال هستند و درونشان پر از چراغ‌های رنگی است. شکل این فانوس‌ها نیز  تغییر کرده است. فانوس‌های چینی قرن ۲۱ به شکل شخصیت‌های کارتونی و بازی‌های کامپیوتری هم ساخته می‌شوند. گردشگرانی که به چین سفر می‌کنند از دیدن این فانوس‌ها متعجب می‌شوند. هرچند شکل سنتی فانوس‌ها در ذهن تمام ما نقش بسته است اما باید تغییر را بپذیریم. در قرن ۲۱ همه چیز متفاوت است!

جشنواره فانوس‌ ها در چین

فانوس‌ها در چین از جشنواره بهاری (Dec. 29th) آویزان می‌شوند و تا پایان جشنواره فانوس‌ها (Jan. 15th) جمع نمی‌شوند. در طول جشنواره مردم در شهرهای کوچک و بزرگ مشغول شادی هستند. شور و نشاط شهرهای پکن، شانگهای، نانجینگ، شیا و هانگز وصف نشندنی است.

این فانوس‌های جذاب را قبل از جشنواره می‌توانید از تمام کوچه‌ها و خیابآن‌های شهر محل اقامتتان بخرید. این تجربه را از دست ندهید با جشنواره فانوس‌ها همراه شوید. این فانوس‌ها روشنایی بخش شب‌های تاریک هستند. در فرهنگ چینی عموها و دایی‌ها باید برای فرزند برادر و خواهر خود که زیر ۱۲ سال سن دارد، فانوس بخرند و این فانوس را به نشانه شادی به کودکان فامیل هدیه بدهند. آن‌ها هنگام دادن این هدیه برای کودک آرزو می‌کنند تا با شادی بزرگ شود، سالم تر از سال گذشته به زندگی ادامه دهد و به خوشبختی واقعی دست یابد. این موقع از سال برای کودکان چینی بسیار هیجان انگیز است. آن‌ها می‌توانند به همراه خانواده خود تا دیروقت در خیابان‌ها بازی کنند.

یکی از جذابیت‌های نمایش فانوس‌ها حل معما است! روی هر فانوس چینی معمایی نوشته می‌شود و هر کس پاسخ آن را بداند از صاحب فانوس هدیه ای کوچک دریافت می کند. گاهی رقابت بر سر حل معماها در بین توریستان و گردشگران بیشتر از مردم بومی می‌شود.

رقص شیر در جشنواره فانوس های چین

در جشنواره فانوس‌ها شانس این را دارید که رقص شیر را از نزدیک ببینید. حتما این رقص را در فیلم‌های چینی و هالیوودی دیده‌اید. این رقص سخت است و نیاز به هماهنگی زیادی بین رقصنده‌ها دارد. زیر لباس بزرگ شیر دو یا چند رقصنده (متناسب با اندازه شیر) قرار می‌گیرند. یک رقصنده قسمت سر شیر و رقصنده دیگر در قسمت دم شیر می‌رقصد. رقصنده‌ها گام‌هایی هماهنگ با آهنگ طبل‌ها و زنگ‌های چینی بر می دارند. رقصنده‌ها صحنه‌های جالبی در حین رقص خود خلق می‌‍کنند. شیر گاهی آرام در بین جمعیت راه می رود و گاهی می پرد!

غذای مخصوص جشنواره فانوس ‌های چین

برای مردم چین جشنواره فانوس‌ها نشانه‌ای از پایان زمستان و نوید بهاری زیبا است. به همین علت برای این جشنواره غذایی مخصوص آماده می‌کنند. تلفظ نام این غذا سخت است و در بین مردم بومی به چند طریق تلفظ می شود. اصلی‌ترین تلفظ آن یوآن سیو (Yuan Xiao) (元宵) است. یوآن سیو شکلی مانند کوفته دارد. در واقع کوفته برنجی است که با پودر برنج شیرین پوشانده می شود. طعمی شیرین دارد و در آب گوشت سرو می‌شود. این کوفته، غذای چینی مورد علاقه بسیاری از گردشگران است.

از جشنواره فانوس‌ها در چین لذت ببرید. برای آگاهی از بهترین تورهای چین با نیل گشت در ارتباط باشید. در نیل گشت تورها متناسب با نیاز شما برنامه ریزی شده‌اند.

نویسنده: کیمیا مرادی